Ο χρυσός, οι χρήσεις του και η χρησιμότητα της εξόρυξής του

http://antigoldgreece.wordpress.com


4,603 τόνοι χρυσού μαζεύουν σκόνη στο Αποθετήριο Χρυσού των ΗΠΑ στο Fort Knox, στο Κεντάκυ.

Ο μόνος χρυσός που βγαίνει από κει είναι κάποιες πολύ μικρές ποσότητες για να ελεγχθεί η καθαρότητα των ράβδων.



ΔΟΝΤΙΑ, ΦΛΟΥΡΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙΑ

Θα διευκρινίσουμε αυτό που γράψαμε στο τέλος της προηγούμενης καταχώρησης. Ο χρυσός μπορεί να μην είναι “άχρηστος”, όμως θεωρούμε ότι η εξόρυξή του είναι.

Η άποψη του Χένρυ Φορντ, ιδρυτή της γνωστής αυτοκινητοβιομηχανίας, ότι “ο χρυσός είναι το πιο άχρηστο πράγμα στον κόσμο”, αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα ότι ο χρυσός δεν έχει καμμία εγγενή αξία. Ωστόσο η ανθρωπότητα έχει αναγορεύσει αυτό το κίτρινο μέταλλο στην απόλυτη αξία και το έχει “ντύσει” με αμέτρητα στρώματα μύθων και δοξασιών.


Τα τρία τέταρτα από την ετήσια παραγωγή χρυσού των περίπου 2.500 τόνων μετατρέπεται σε κοσμήματα. Περίπου 14% αγοράζεται ως επένδυση με τη μορφή ράβδων ή χρυσών νομισμάτων, ενώ μόλις 12% είναι η ζήτηση για βιομηχανικούς και οδοντιατρικούς σκοπούς.

Από το διαδίκτυο μαθαίνουμε και για άλλες, διεστραμμένες ή τουλάχιστον παράδοξες, “χρήσεις” του χρυσού από τους πλουσίους αυτού του κόσμου. Νεοϋορκέζικo ινστιτούτο καλλονής χρησιμοποιεί μάσκες ομορφιάς από πραγματικό χρυσό (για $400 τη “θεραπεία”). Στην Ιαπωνία είναι της μόδας ο “βρώσιμος χρυσός” - επιδόρπια διακοσμημένα με υπέρλεπτα φυλλαράκια χρυσού και μηνυματάκια του τύπου “Χρόνια Πολλά” γραμμένα με αληθινά χρυσά γράμματα πάνω στο καϊμάκι του καφέ. Η εξόρυξη αυτού του χρυσού έχει αφήσει πίσω της ρυπασμένα νερά και τοξικά απόβλητα στο Περού ή στο Μάλι…

Ο ΧΡΥΣΟΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΜΠΑΟΥΛΑ

Επειδή ο χρυσός δεν καταστρέφεται, σχεδόν το σύνολο από τους περίπου 150.000 τόνους που έχουν εξορυχθεί σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, βρίσκεται ακόμα στην επιφάνεια της γης. Οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων οικονομιών και οι διεθνείς οργανισμοί διατηρούν στα θησαυροφυλάκιά τους μεγάλα αποθέματα χρυσού (λεπτομέρειες στο http://en.wikipedia.org/wiki/Official_gold_reserves) που τα δημιούργησαν στην εποχή που ο χρυσός ήταν η βάση των νομισματικών συστημάτων.

Σήμερα η τιμή του χρυσού καθορίζεται χρηματιστηριακά, όμως η τιμή αυτή είναι τεχνητή. Με το να κρατούν οι κυβερνήσεις των κρατών τεράστιες ποσότητες εκτός αγοράς, διατηρείται η τιμή του χρυσού σε τεχνητά υψηλά επίπεδα και πριμοδοτείται η εξόρυξη νέων ποσοτήτων. Λόγω της τεράστιας ποσότητας του αποθηκευμένου χρυσού - πολλαπλάσια της ετήσιας παραγωγής - η τιμή του καθορίζεται λιγότερο από την προσφορά και τη ζήτηση και περισσότερο από τη γενική “ψυχολογία” και άλλους παράγοντες. Οργανισμοί και ινστιτούτα της βιομηχανίας χρυσού (World Gold Council και άλλα) επηρρεάζουν την τιμή του μετάλλου, προσπαθώντας να “πείσουν” τις κρατικές τράπεζες διαφόρων κρατών να αυξήσουν τα αποθέματά τους σε χρυσό ή να περιορίσουν τις πωλήσεις - περιορίζοντας έτσι την προσφορά χρυσού για άλλες χρήσεις και αυξάνοντας την τιμή του. Η “Συμφωνία της Ουάσινγκτον για το Χρυσό” του Σεπτεμβρίου 1999 περιόριζε τις πωλήσεις χρυσού από κρατικές τράπεζες ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω πτώση της τιμής του, σε μια εποχή όπου ήδη βρισκόταν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Το 2000, μια μελέτη με τίτλο “Χρυσός, με ποιό τίμημα; Η ανάγκη για ένα δημόσιο διάλογο πάνω στο μέλλον των κρατικών αποθεμάτων χρυσού”, διαπίστωνε το αυξανόμενο περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος της εξόρυξης χρυσού και κατέληγε σε μια ριζοσπαστική πρόταση - να “εξορυχθεί” ο χρυσός από τα κρατικά θησαυροφυλάκια. Η πώληση μέρους των κρατικών αποθεμάτων που δεν εξυπηρετούν πλέον τίποτα, θα μπορούσε να καλύψει τη ζήτηση για χρυσό για πολλά χρόνια. Ο κόσμος θα απαλασσόταν από την τεράστια επιβάρυνση των μεταλλείων χρυσού και τα έσοδα από τις πωλήσεις θα χρησιμοποιούνταν για την περιβαλλοντική αποκατάσταση των εγκαταλελειμμένων μεταλλείων, που εκτιμούνται σε πάνω από 550.000 στις ΗΠΑ. Στα έργα αποκατάστασης θα έβρισκαν εργασία οι πρώην εργαζόμενοι των μεταλλείων που είναι οι πλέον ειδικοί για αυτή τη δουλειά. Και ο κόσμος θα ήταν ένα καλύτερο μέρος.

Αν και η μελέτη γράφτηκε σε μια εποχή που η τιμή του χρυσού ήταν ιδιαίτερα χαμηλή, πολλές από τις βασικές της διαπιστώσεις ισχύουν και σήμερα και θεωρούμε ότι αξίζει να διαβαστεί.

Ο ΧΡΥΣΟΣ ΩΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗ

Ο χρυσός δεν αποδίδει μέρισμα ή τόκο και μόνο οι έμμεσες επενδύσεις σε χρυσό (funds, παράγωγα, μετοχές μεταλλευτικών εταιρειών) μπορεί να έχουν κάποια απόδοση. Σε περιόδους σταθερότητας ο χρυσός είναι μια μάλλον κακή επένδυση μπροστά την πληθώρα των άλλων κερδοφόρων επιλογών (δείτε μια σύγκριση της τιμής του χρυσού με το μέσο όρο του Dow Jones για τα τελευταία 200 χρόνια εδώ).

Παραδοσιακά ο χρυσός θεωρείται ως “ασφαλές καταφύγιο” (safe haven) από τον πληθωρισμό και τις κάθε είδους πολιτικές, πιστωτικές και οικονομικές κρίσεις. H τιμή του ανεβαίνει εν όψει πολέμων, λιμών και καταποντισμών. Φαίνεται ότι η δύναμη του χρυσού ως επένδυση δεν είναι ότι ο κάτοχός του κερδίζει κατέχοντας τον, αλλά μάλλον το ότι δεν χάνει.

Το Μάρτιο του 2008, λόγω των φόβων για ύφεση στις ΗΠΑ, η τιμή του χρυσού ξεπέρασε οριακά τα $1000 ανά ουγγιά, . Έκτοτε η χρηματιστηριακή τιμή ξανάπεσε και εδώ και καιρό βρίσκεται γύρω από τα $700-750 ανά ουγγιά. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι υψηλές τιμές έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη ζήτηση για κοσμήματα που είναι η κινητήρια δύναμη της βιομηχανιας. Η ζήτηση για χρυσό στην Ινδία, τη μεγαλύτερη καταναλώτρια χώρα χρυσού (με διαφορά από τη δεύτερη ΚΪνα) έπεσε κατά 65% στο 1ο εξάμηνο του 2008, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2007.

Οι προβλέψεις για τη μελλοντική πορεία της τιμής του χρυσού εξαρτώνται από την οπτική του παρατηρητή. Ορισμένοι προβλέπουν ότι θα φτάσει στα $2.500 ανά ουγγιά, ενώ άλλοι μιλούν για μια “φούσκα” στο χρυσό, παρόμοια με αυτήν του τέλους της δεκαετίας του ‘70.

Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΧΡΥΣΟΥ

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ (USGS), τα παγκόσμια αποθέματα του μη εξορυχθέντος χρυσού υπολογίζονται σε περίπου 42.000 τόνους. Με βάση την ετήσια παραγωγή των 2.500 τόνων που είναι περίπου σταθερή από το 2001 και μετά, τα παγκόσμια αποθέματα θα έχουν εξαντληθεί σε περίπου 17 χρόνια. Αν υποθέσουμε ότι η πρόοδος της μεταλλευτικής τεχνολογίας και η αύξηση της τιμής του χρυσού θα προσθέσουν ακόμα φτωχότερα κοιτάσματα στην κατηγορία των “αποθεμάτων” (πόσο πιο φτωχά άραγε; Ήδη θεωρούνται εκμεταλλεύσιμα με 1 γρ. ανά τόνο ή και λιγότερο!), τα 17 χρόνια θα μπορούσαν να γίνουν 20 ή 25. Άντε 30.

Πρέπει να έχουμε υπ’όψιν ότι πολλά από αυτά τα κοιτάσματα βρίσκονται κάτω από τα τελευταία παρθένα δάση του πλανήτη, σε χώρες όπως η Ινδονησία, η Γκάνα και η Βενεζουέλα. Η σύγκρουση γύρω από την εκμετάλλευσή τους μαίνεται εδώ και χρόνια. Το Μάϊο του 2008 η κυβέρνηση της Βενεζουέλας απαγόρευσε την εξόρυξη χρυσού στο προστατευόμενο δάσος της Ιματάκα, στον πυρήνα του Αμαζονίου και δήλωσε ότι δεν θα δώσει νέες άδειες για επιφανειακή εξόρυξη, πουθενά στη χώρα. Όμως άλλες κυβερνήσεις αποδεικνύονται πιο αδύναμες απέναντι στις ισχυρές πιέσεις των μεταλλευτικών συμφερόντων που αυξάνονται τρομακτικά όσο ανεβαίνει η τιμή του χρυσού. Για το παγκόσμιο κίνημα προστασίας του περιβάλλοντος, ένα πάγιο αίτημα είναι η θέσπιση ζωνών όπου δεν θα έχει πρόσβαση η μεταλλευτική βιομηχανία (”no-go zones”), ώστε να διαφυλαχθούν αυτά τα πολύτιμα αποθέματα βιόσφαιρας.

Όταν όλος ο χρυσός του πλανήτη θα βρίσκεται πια στην επιφάνεια της γης, τότε αυτή η σταθερή ποσότητα χρυσού θα κυκλοφορεί αενάως, θα ανανεώνεται και θα ξαναχρησιμοποιείται. Τα παλιά χρυσαφικά θα λιώνονται για να ξαναγίνουν κοσμήματα για τις επόμενες γενιές, η βιομηχανία θα ανακυκλώνει το σύνολο του χρυσού που χρησιμοποιεί, οι ίδιες ράβδοι χρυσού θα πωλούνται και θα αγοράζονται από κρατικές τράπεζες και ιδιώτες επενδυτές.

Κι αν μας έλεγαν ότι αυτή η μέρα θα έρθει πιο γρήγορα, όχι σε 17 ή σε 30 χρόνια, αλλά αύριο; Σήμερα; Αν δεν υπήρχε άλλος χρυσός στη γη που να “πρέπει” να έρθει στην επιφάνεια, θα υπέφερε σε κάτι το ανθρώπινο είδος; Αν η συνολική ποσότητα χρυσού σε κυκλοφορία παρέμενε αυτή που είναι σήμερα, θα άλλαζε κάτι ουσιαστικά; Τελικά ποια είναι η χρησιμότητα της εξόρυξης χρυσού εκτός από τα κέρδη μερικών εταιρειών;

Όταν όλος του χρυσός της γης θα έχει εξορυχθεί, τι θα έχουμε καταφέρει; Αν προστεθούν μερικές ακόμα ράβδοι χρυσού στα κρατικά μπαούλα, θα έχει γίνει πλουσιότερο το ανθρώπινο είδος; Μάλλον όχι. Θα έχουμε χάσει όμως μερικούς από τους πιο πολύτιμους πνεύμονες του πλανήτη μας, που είναι ο πραγματικός “χρυσός” και θα έπρεπε να προστατεύονται από κάθε απειλή.

Η εξόρυξη χρυσού είναι σήμερα ένας αναχρονισμός που προωθείται ακόμα από ανθρώπους που δεν έχουν αντιληφθεί ότι αυτή η ρυπογόνα και ενεργοβόρα βιομηχανία συντελεί στην καταστροφή του πλανήτη. Στη σημερινή εποχή της δραματικής απώλειας βιοποικιλότητας, της κλιματικής αλλαγής και της μη αναστρέψιμης ρύπανσης, η ανθρωπότητα πρέπει να ξαναθέσει τις προτεραιότητες της και να επαναπροσδιορίσει τι θεωρεί “πολύτιμο”.