ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΝΝΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΦΟΥΡΝΕΛΩΝ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ, ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΧΑΝ ΓΙΝΕΙ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ!
Ρωγμές στα σπίτια της Στρατονίκης
Με το έγγραφο ΙΣ 95οικ./28.01.2009, το ΙΤΣΑΚ (Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών) γνωστοποίησε στο Δήμαρχο Σταγείρων-Ακάνθου την «Πρόταση Ερευνητικού Προγράμματος με στόχο την αποτίμηση της συμπεριφοράς των κτιριακών κατασκευών στο Δημοτικό Διαμέρισμα της Στρατονίκης, λόγω των δυναμικών δονήσεων του εδάφους που προκύπτουν από τη λειτουργία των μεταλλείων».
Στόχος του προγράμματος, είναι να διαπιστωθεί αν οι ζημίες στα σπίτια της Στρατονίκης οφείλονται στις εξορύξεις με εκρηκτικά κάτω από το χωριό, από την εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ σήμερα και την TVX παλιότερα. Για τη διακρίβωση του τι πραγματικά συμβαίνει κάτω από τη Στρατονίκη «απαιτείται εξειδικευμένη και εκτενής έρευνα» από μια πλειάδα επιστημονικών ειδικοτήτων και γι’αυτό το λόγο το πρόγραμμα θα εκτελεσθεί από κοινού από το ΙΤΣΑΚ και το ΙΓΜΕ, με συνεργαζόμενους φορείς το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Το πρόγραμμα θα διαρκέσει τουλάχιστον 24 μήνες και αναθέτουσα αρχή θα είναι ο Δήμος Σταγείρων-Ακάνθου. Το κόστος της υλοποίησής του, μόνον όσον αφορά το ΙΤΣΑΚ, είναι 700.000 ευρώ συν ΦΠΑ, ενώ αν συνυπολογιστούν οι αμοιβές του ΙΓΜΕ και των δυο Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων θα ξεπεράσει το 1.500.000 ευρώ.
To έγγραφο του ΙΤΣΑΚ αναμένεται ότι θα αποδειχθεί καταλυτικής σημασίας για την αίτηση ακυρώσεως της εξόρυξης κάτω από Στρατονίκη που έχουν καταθέσει στο Συμβούλιο Επικρατείας οι κάτοικοι του χωριού. Η υπόθεση θα συζητηθεί επιτέλους στην Ολομέλεια του ΣτΕ στις 7 Μαρτίου, μετά από πέντε αναβολές.
Με το έγγραφο αυτό αποδεικνύεται, με τρόπο αδιάψευστο και με το κύρος δυο έγκυρων κρατικών Επιστημονικών Ιδρυμάτων, ότι μελέτες που να αποδεικνύουν ότι η εξόρυξη κάτω από τον οικισμό δεν εγκυμονεί κινδύνους για τις ζωές και τις περιουσίες των κατοίκων ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΑΝ ΠΟΤΕ. Αποδεικνύεται ότι, χωρίς τέτοιες μελέτες, η αδειοδότηση της εξόρυξης, όχι μία αλλά δυο φορές, το 2001 για την TVX και το 2005 για την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ αποτελεί όχι επικίνδυνη απερισκεψία αλλά προμελετημένο έγκλημα.
Το Ελληνικό Δημόσιο δυο φορές, με δυο διαφορετικές Κυβερνήσεις , όχι μόνο επέτρεψε αλλά συμμετείχε ενεργά στο έγκλημα απέναντι στους κατοίκους της Στρατονίκης. Το 2002 το «επιστημονικό» άλλοθι για την εκ των υστέρων αδειοδότηση της εξόρυξης που είχε ξεκινήσει από το 2000 ήταν το πόρισμα μιας Επιτροπής 6 Καθηγητών του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου οι οποίοι, επίσης χωρίς καμία απολύτως έρευνα, διαβεβαίωναν τους κατοίκους ότι η εξόρυξη με φουρνέλα κάτω από τα πόδια τους ήταν απολύτως ασφαλής. Παρά τις διαβεβαιώσεις, μέρα με τη μέρα στα σπίτια της Στρατονίκης εμφανίζονταν ρωγμές και άνοιγαν τρύπες στους δρόμους και τις αυλές.
Το 2005, η αδειοδότηση της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ στηρίχθηκε εξ’ολοκλήρου σε μια απάτη: ότι το μηχάνημα ROAD HEADER θα αντικαθιστούσε τα εκρηκτικά και έτσι οι κάτοικοι της Στρατονίκης δεν θα είχαν τίποτε να φοβούνται. Νέες “Επιστημονικές Επιτροπές”, νέες διαβεβαιώσεις. Όμως τα εκρηκτικά ουδέποτε σταμάτησαν, το ROAD HEADER ουδέποτε λειτούργησε και τα σπίτια της Στρατονίκης συνέχισαν να σκίζονται.
Σήμερα, το ΙΤΣΑΚ ξεσκεπάζει τα ψεύδη των διαβεβαιώσεων των εταιρειων, των υπηρεσιακών παραγόντων και των «ειδικών καθηγητών» ότι «έχουν γίνει όλες οι απαιτούμενες έρευνες που εγγυώνται την ασφάλεια της Στρατονίκης». Επί εννιά χρόνια οι Ελληνικές Κυβερνήσεις παρείχαν κάθε είδους στήριξη στις εταιρείες που θησαύριζαν από τη λεηλασία της Στρατονίκης, κλείνοντας τα αυτιά τους στις διαμαρτυρίες των κατοίκων της και παρά τις ισχυρές ενδείξεις ότι το χωριό διατρέχει σοβαρό κίνδυνο.
Σήμερα, ενώ η εξόρυξη συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς, προτείνεται ένα τεράστιο για τα Ελληνικά δεδομένα ερευνητικό έργο, από τέσσερα Επιστημονικά Ιδρύματα - ΙΤΣΑΚ, ΙΓΜΕ, ΑΠΘ, ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ - για να διαπιστωθεί ΑΝ το μεταλλείο προξενεί ζημίες στο χωριό! Ο προϋπολογισμός των 1.500.000 ευρώ είναι φυσικά απαγορευτικός για τα μέτρα ενός Δήμου 10.000 κατοίκων και είναι σχεδόν βέβαιο ότι το έργο τελικά δεν θα υλοποιηθεί. Όμως ακόμα κι αν ο Δήμος Σταγείρων-Ακάνθου μπορούσε να διαθέσει αυτό το ποσό, το ερευνητικό έργο θα ολοκληρωνόταν σε δυο χρόνια το λιγότερο -χρονικό διάστημα στο οποίο θα είχε πιθανότατα ολοκληρωθεί και η εξόρυξη.
Πέραν τούτου, πόσο λογικό είναι να υποχρεώνεται ένας τοπικός Δήμος να διεξάγει τέτοιας κλίμακας και τέτοιου κόστους έρευνες για να διαπιστώσει αν οι πολίτες του υφίστανται ζημία από τις δραστηριότητες μιας εταιρείας, οι οποίες θα συνεχίζονται παράλληλα με τις έρευνες; Ποια ηθική και ποια λογική μπορεί να επιβάλει στους κατοίκους της Στρατονίκης να αποδεχθούν με υπεύθυνες δηλώσεις τη διεξαγωγή έρευνας μέσα στα σπίτια τους και γεωτρήσεις στις αυλές τους, εννιά χρόνια μετά από την έναρξη της εξόρυξης και ενώ τα φουρνέλα θα συνεχίσουν να βροντούν στους 24 μήνες της διάρκειας των ερευνών;
ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ: Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ. ΚΑΙ TVX
Η Στρατονίκη είναι ένας μεγάλος ιστορικός οικισμός με ζωή μεγαλύτερη από 300 χρόνια που κατοικείται σήμερα από περίπου 1000 κατοίκους. Τα σπίτια, οι δρόμοι του οικισμού και οι κάτοικοί του έχουν την ξεχωριστή ιδιαιτερότητα να κάθονται πάνω σε ένα πλούσιο κοίτασμα που περιέχει χρυσό, άργυρο, μόλυβδο και ψευδάργυρο.
Το κοίτασμα «Μαύρες Πέτρες» κάτω από τη Στρατονίκη είναι φυσική συνέχεια του γειτονικού κοιτάσματος «Μαδέμ Λάκκος» που επί δεκαετίες εξόρυσσε η Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ. του Μποδοσάκη. Στη θέση «Μαδέμ Λάκκος» μέχρι τη δεκαετία του 1970 υπήρχε το χωριό Μαδέμ Λάκκος (Σιδηρόλακκος), με 300 κατοίκους και Δημοτικό Σχολείο. Το χωριό εξαφανίσθηκε από τις καθιζήσεις που προκλήθηκαν από τα φουρνέλα και τις εξορύξεις του μεταλλείου.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, η υπόγεια εξόρυξη έφτασε μέχρι τα όρια του οικισμού της Στρατονίκης. Αν και ήδη εφαρμοζόταν από την Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ. η μέθοδος της λιθογόμωσης, προκλήθηκαν εκτεταμένες καθιζήσεις του εδάφους και κατέρρευσαν σπίτια και η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων. Η Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ. υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει οριστικά τις «Μαύρες Πέτρες».
Μελέτη που συντάχθηκε το 1995 από τη RACE Α.Ε. για λογαριασμό της νέας ιδιοκτήτριας των μεταλλείων TVX, λέει για τις Μαύρες Πέτρες: “υπάρχει σημαντικός κίνδυνος ότι οποιαδήποτε περαιτέρω μεταλλευτική δραστηριότητα σε αυτή την περιοχή μπορεί να οδηγήσει σε πολύ μεγάλη καταστροφή περιουσιών και να θέσει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές”.
Το κοίτασμα «Μαδέμ Λάκκος» εξοφλήθηκε το 2000. Αγνοώντας τις προειδοποιήσεις της RACE και τις διαμαρτυρίες των κατοίκων, χωρίς να κάνει απολύτως καμία γεωλογική ή άλλη έρευνα και χωρίς Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η TVX ξεκίνησε την εξόρυξη κάτω από το δομημένο οικισμό της Στρατονίκης. Το 2001, με επιστολή του προς τους κατοίκους της Στρατονίκης, ο επί δεκαετίες Γενικός Διευθυντής των μεταλλείων της Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ., μεταλλειολόγος-μηχανικός κ. Κοκκώνης επεσήμανε ότι “θα είναι εγκληματικό εγχείρημα η τυχόν επαναλειτουργία της εξόρυξης κάτω από τη Στρατονίκη”.
Από τις αρχές του 2002 άρχισαν να εμφανίζονται ζημίες στον οικισμό. Καθιζήσεις του εδάφους (τρύπες) στους δρόμους και τις αυλές και ρωγματώσεις στα σπίτια και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (έτος ανεγέρσεως 1817). Σύμφωνα με τους μηχανικούς της Νομαρχίας Χαλκιδικής που εξέτασαν 24 σπίτια της Στρατονίκης «…ως αιτία δεν μπορεί να αποκλειστεί η ανάπτυξη και διάδοση κραδασμών και μικροδονήσεων από τις εκρήξεις που προκαλούνται για τη διάνοιξη των στοών…». Τον Απρίλιο του 2002 η Επιθεώρηση Μεταλλείων Β. Ελλάδος που διενήργησε αυτοψία στις περιοχές των καθιζήσεων ζήτησε εγγράφως από το Υπουργείο Ανάπτυξης να γίνουν ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ μελέτες για να διερευνηθούν τα αίτια των καθιζήσεων και να ληφθούν μέτρα για την αποφυγή ατυχημάτων.
Ωστόσο καμία έρευνα δεν έγινε και η εξόρυξη συνεχίστηκε σε εντατικούς ρυθμούς μέχρι τον Ιανουάριο 2003 που σταμάτησε χάρη στην απόφαση 3615/2002 της Ολομέλειας του ΣτΕ. Η TVX κήρυξε στάση πληρωμών και στη συνέχεια πτώχευσε.
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ
Μέσα από αδιαφανείς και σκανδαλώδεις διαδικασίες η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ των Μπόμπολα-Κούτρα-Timis έγινε ιδιοκτήτρια των Μεταλλείων Κασσάνδρας στις αρχές του 2004. Ο Πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ και της ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ κ. Κούτρας, δήλωνε στα τοπικά κανάλια της Χαλκιδικής και ενώπιον του Νομαρχιακού Συμβουλίου: «Οι κάτοικοι αντιδρούσαν στην TVX για τις ανατινάξεις με τα φουρνέλα. Εμείς θα εξορύξουμε με νέα μέθοδο, με μηχάνημα που χρησιμοποιήσαμε για στοές στην ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟ χωρίς πρόβλημα. Υπάρχουν επικίνδυνα κενά κάτω από τη Στρατονίκη που έγιναν από τις προηγούμενες εξορύξεις. Αν ήμουν κάτοικος της Στρατονίκης θα φοβόμουν κι εγώ. Οι κάτοικοι πρέπει να νιώθουν ανασφαλείς… Επιχειρηματικά δεν αξίζει το ρίσκο να χάσουμε λεφτά σ’αυτή την εξόρυξη. Το κάνουμε για το καλό της Στρατονίκης. Είναι ηθική υποχρέωση»!!!
Τον Ιούλιο του 2004, η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ υπέβαλε στα συναρμόδια Υπουργεία Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για επανέναρξη της εξόρυξης κάτω από τη Στρατονίκη. Κατά την παράδοση της προκατόχου της TVX, η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ δεν έκανε ούτε μία επιφανειακή ερευνητική γεώτρηση - εδαφοτεχνική, υδρολογική ή γεωλογική. Παρά την απουσία αυτών των βασικών δεδομένων, τόσο η ΜΠΕ όσο και η Τεχνική Μελέτη της εταιρείας εγκρίθηκαν από τα Υπουργεία και η εξόρυξη ξανάρχισε το Σεπτέμβριο του 2005. Σύμφωνα με τη ΜΠΕ και τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, η εξόρυξη έπρεπε να γίνεται κατά 70% τουλάχιστον με το μηχάνημα ROAD HEADER.
Από τις αρχές του 2006 το “Παρατηρητήριο” και ο Δημοτικός Σύμβουλος Σταγείρων-Ακάνθου, πολιτικός μηχανικός κ. Παπαγεωργίου κατήγγειλαν με τεκμηριωμένες αναφορές στον Δήμαρχο, στα συναρμόδια Υπουργεία και την ΕΠΙΤΗΡΩ (Επιτροπή Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων στα Μεταλλεία Κασσάνδρας) ότι παραβιάζεται το σύνολο σχεδόν των περιβαλλοντικών όρων και ότι η εξόρυξη γίνεται με πλήρη άγνοια της φύσης των κατασκευών και του υπεδάφους της Στρατονίκης. Κατήγγειλαν επίσης ότι η δήθεν εξόρυξη με το Road Header είναι μια μεγάλη απάτη, αφού αυτό το μηχάνημα είναι εντελώς ακατάλληλο για μεταλλείο μικτών θειούχων όπως το μεταλλείο κάτω από τη Στρατονίκη.
Από την έναρξη της εξόρυξης μέχρι σήμερα, η εξόρυξη γίνεται αποκλειστικά με εκρηκτικά, γεγονός που επιβεβαιώνει και η ΕΠΙΤΗΡΩ στη δεύτερη έκθεσή της που ολοκληρώθηκε την άνοιξη του 2008. Την παράβαση του βασικότερου όρου της αδειοδότησης δεν διέψευσε η εταιρεία, ο Γενικός Διευθυντής της οποίας κ. Στρατουδάκης δήλωσε ότι «δεν χρησιμοποιείται το Road Header διότι βγάζει πολύ σκόνη που είναι επικίνδυνη για τους εργαζόμενους».
Λεπτομερέστερο ιστορικό της εξόρυξης κάτω από τη Στρατονίκη και του αγώνα των κατοίκων της υπάρχει εδώ και περισσότερα στοιχεία σχετικά με την επικινδυνότητα του μεταλλείου εδώ.
Kίτρινο συμπύκνωμα ουρανίου, προϊόν του εμπλουτισμού του μεταλλεύματος. 
