Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 5/6/08

«Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ»

* των Χαλκιά Σταυρούλα Περιβαλλοντολόγος-Διαχειριστής περιβάλλοντος
& Καλπακίδη Δαμιανού Περιβαλλόντολόγος-Διαχειριστής περιβάλλοντος - Msc Sustainable management of protected areas.

Η 5η Ιουνίου έχει καθιερωθεί ως η παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος, μια ημέρα όπως όλες οι άλλες «παγκόσμιες ημέρες», που τραβάνε το φως της δημοσιότητας για ένα 24ωρό γεμάτες ευχολόγια, κρίσεις απόψεις και γενικολογίες.
Όσο αφορά την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος, τα ΜΜΕ αρέσκονται στην καταστροφολογία παρουσιάζοντας έρευνες και στατιστικές για να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση και την συνείδηση μας για το περιβάλλον. Το περιβάλλον κινδυνεύει να γίνει μόδα με ότι αρνητικό συνεπάγεται αυτό. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι το θεμέλιο της ζωής. Αυτή την ημέρα ας την αφιερώσουμε στη απαράμιλλη ομορφιά. Για το λόγο αυτό επιχειρούμε να περιγράψουμε την ομορφιά που εκπέμπει ο παγκόσμιος Όλυμπος.
Άραγε υπάρχει κάποιος κάτοικος των Νομών Πιερίας και Λάρισας που δεν σήκωσε το βλέμμα να δει το φημισμένο βουνό.. Πόσοι και πόσοι διασχίζουν την Εθνικό Οδό και ρίχνουν φευγαλέα μια ματιά στο μυθικό βουνό. Ο Όλυμπος δεν είναι μόνο το υψηλότερο βουνό της χώρας μας και το δεύτερο στη βαλκανική χερσόνησο.. Είναι σύμβολο του παγκόσμιου πολιτισμού, μέρος της παγκόσμιας Ιστορίας..
Η προστασία του δεν επιβάλλεται μόνο από κανόνες και όρους αλλά είναι επιτακτική, γιατί για όλους μας ο Όλυμπος συμβολίζει κάτι.
Η διαχείριση του εθνικού δρυμού οφείλει να ξεπεράσει τις νόρμες που υπάρχουν για τις προστατευόμενες περιοχές. Η διεπιστημονική διαχείριση επιβάλλεται εξαιτίας της πολυπλοκότητας του, τόσο ως οικοσύστημα αλλά και ως μνημείο. Η ανάδειξη του Ολύμπου και η διαχείριση του πρέπει να ξεπεράσει τα στενά όρια της Πιερίας και Λάρισας, και να διακατέχεται οικουμενικότητας..
Για αυτό και πιστεύουμε ότι Όλυμπος δεν «ανήκει» γεωγραφικά στους όμορους νομούς, έχει περάσει στην παγκοσμιότητα.
Σήμερα η επίσκεψη στον Όλυμπο γίνεται κυρίως από το Λιτόχωρο, που αποτελεί τον κύριο προορισμό των επισκεπτών από ολόκληρο τον κόσμο.
Η πόλη του Λιτόχωρου με τους ανθρώπους της κατάφερε να διατηρήσει και να προστατεύσει το βουνό. Ορειβατικοί σύλλογοι, οργανώσεις πολιτών αλλά και οι τοπικές αρχές χρόνια τώρα πολλές φορές δίχως την συμπαράσταση από το κεντρικό κράτος έχουν αναλάβει εθελοντικά την προστασία του βουνού.
Ορειβατικοί και φυσιολατρικοί σύλλογοι στην Πιερία και στη Λάρισα, δίνουν με κέφι και διάθεση την μάχη απέναντι στον μεγαλύτερο εχθρό του φυσικού περιβάλλοντος, τον άπληστο άνθρωπο. Αυτόν που βλέπει τον Όλυμπο ως κέρδος, ως πηγή εσόδων, αυτών που χρησιμοποιούν την λέξη εκμετάλλευση για τον Όλυμπο..
Οποιαδήποτε παρέμβαση στον Όλυμπο οφείλει να γίνει με διεπιστημονικότητα, σοβαρότητα και με την σύμφωνη γνώμη της κοινωνίας των πολιτών.
Διαφωνούμε με τη αντιμετώπιση του Ολύμπου ως μουσείου με πολλές απαγορεύσεις, αλλά σε καμία περίπτωση ανάδειξη του Ολύμπου δεν μπορεί να σημαίνει και χιονοδρομικά κέντρα η άλλες κατά καιρούς ευφάνταστες και γραφικές επινοήσεις.
Η σύγχρονη διαχείριση των Εθνικών Πάρκων, όπως ο Όλυμπος δεν μπορεί να γίνει με την στενή έννοια του δασικού οικοσυστήματος ή ενός ακόμη πολιτισμικού μνημείου.
Ο τρόπος διαχείρισης περιλαμβάνει το τρίπτυχο προστασία-ανάδειξη-συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Το πλήρες σχέδιο διαχείρισης δεν αποτελεί το σκοπό αυτού του άρθρου.. Αυτό που επιβάλλεται, στη σημερινή ημέρα περιβάλλοντος είναι να γνωρίσουμε τον Όλυμπο, τη χλωρίδα και τη πανίδα του..
Η χλωρίδα του Ολύμπου περιλαμβάνει περίπου 1.700 είδη φυτών, που φυτρώνουν από τους πρόποδες ως τις ψηλότερες κορυφές του. Ανάμεσα σε αυτά τα φυτά, ιδιαίτερη θέση κατέχουν μοναδικά τοπικά ενδημικά, όπως το ενδημικό μονοτυπικό φυτικό είδος Jankaea heldreichii. Ανακαλύφθηκε το 1851 από τον Heldreich και συλλέχθηκε λίγα χρόνια αργότερα από τον Ορφανίδη. Αποτελεί λείψανο της παγετωνικής περιόδου. Βρίσκεται σε σχισμές ασβεστολιθικών βράχων, σε σκιερές θέσεις, κυρίως κοντά σε ρέματα από τα 700 μέχρι τα 1400μ. Σπάνιο και πολύ τοπικό, βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του Ολύμπου με πρόσβαση δύσκολη. Είναι φυτό ποώδες με φύλλα που σχηματίζουν ρόδακα και άνθη κυανοιώδη. Ανθίζει από τα μέσα Μαΐου μέχρι το τέλος Ιουλίου.
Η πανίδα του Ολύμπου περιλαμβάνει σημαντική ποικιλία ειδών. Η ποικιλότητα βιοτόπων σε διαφορετικά υψόμετρα προσφέρει ιδανικές συνθήκες για πολλά είδη θηλαστικών, ερπετών, αμφίβιων, εντόμων κ.λ.π. Ένα θηλαστικό με ιδιαίτερη οικολογική αξία είναι το απρόσιτο αγριόγιδο, που ζει στις πλαγιές του και πολλοί ορειβάτες και φυσιολάτρες το συναντούν σε υψόμετρο από 800-2918m. Είναι ορεσίβιο οπληφόρο θηλαστικό, σε μέγεθος κατσίκας, χρώματος σταχτοκαστανό το καλοκαίρι και μαύρο το χειμώνα. Φτιάχνει ομάδες 15-50 ατόμων και ζει ως 25 χρόνια. Είναι εξαιρετικά ευκίνητο, με άλμα πάνω από 7m και μπορεί να «πέσει» μέχρι και 15m κατακόρυφα. Τα αρσενικά ζουν μόνα τους, εκτός από την εποχή του ζευγαρώματος και τα θηλυκά γενούν από ένα μικρό. Φυσικοί εχθροί του είναι ο λύκος, ο χρυσαετός, αλλά ο μεγαλύτερος είναι ο άνθρωπος, που με την λαθροθηρία συντελεί στην εξαφάνιση του.
Για όλους αυτούς τους θησαυρούς, το βουνό των θεών δίκαια θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους παραδείσους της Ευρώπης και προστατεύεται από το 1938 ως Εθνικός Δρυμός.
Με την ευχή όλο και περισσότεροι να ανακαλύψουνε τον οικολογικό θησαυρό του Ολύμπου, που βρίσκεται τόσο κοντά μας, ας αφιερώσουμε αυτήν την παγκόσμια ημέρα στο βουνό των θεών και στην ομορφιά της φύσης.