Ποτίζουν με τοξικό νερό

Το εξασθενές χρώμιο διεισδύει σε καρότα, ραπανάκια, πατάτες, κρεμμύδια και παντζάρια

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Χάρης Καρανίκας


Πεντακόσιες ογδόντα καταγεγραμμένες αρδευτικές γεωτρήσεις εντοπίζονται πάνω από τα δηλητηριασμένα με εξασθενές χρώμιο υπόγεια ύδατα της ευρύτερης περιοχής των Οινοφύτων, του Σχηματαρίου και της Τανάγρας.

Την ίδια ώρα οι επιστήμονες εκπέμπουν SΟS για τη διερεύνηση των επιδράσεων της καρκινογόνου ουσίας στα αγροτικά προϊόντα της περιοχής και για ελέγχους στα εδάφη που ποτίζονται με αυτό το νερό, ενώ η πολιτεία... λάμπει διά της απουσίας της.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Εγγείων Βελτιωτικών Έργων της Νομαρχίας Βοιωτίας, στα Οινόφυτα από το 1973 έως σήμερα τέθηκαν σε λειτουργία 103 αρδευτικές γεωτρήσεις. Στο Σχηματάρι από το 1976 και μετά 230, στον Άγιο Θωμά 152 και στην Τανάγρα από το 1975 και μετά 96. Όλες αυτές οι γεωτρήσεις αντλούν νερό από τον ενιαίο υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής, όπως επισημαίνεται στον υδρογεωλογικό χάρτη της ΕΤΒΑ που εκδόθηκε το 1996, όπου έχουν εντοπιστεί συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου από 36 (Τανάγρα) έως 51 (Οινόφυτα) μικρογραμμάρια ανά λίτρο νερού.

«Για τις υπέργειες καλλιέργειες, όπως τα λάχανα και τα μαρούλια, δεν υπάρχει πρόβλημα από την άρδευση. Το εξασθενές χρώμιο δεν “ανεβαίνει” πέρα από τη ρίζα. Το πρόβλημα τίθεται όταν ποτίζονται με το σύστημα της υδρονέφωσης - πρόκειται για πότισμα με ψέκασμα νερού- οπότε και η καρκινογόνος ουσία επικάθεται στα φυλλώματα», αναφέρει ο χημικός κ. Θανάσης Παντελόγλου.

«Τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα στην περίπτωση των βολβών: το εξασθενές χρώμιο διεισδύει σε καρότα, ραπανάκια, πατάτες, κρεμμύδια και παντζάρια. Σημειώστε ότι τα καρότα έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για την εξυγίανση εδαφών μολυσμένων με εξασθενές χρώμιο στην Αμερική και αλλού στον κόσμο», επισημαίνει ο κ. Παντελόγλου. Σήμερα, καρότα χρησιμοποιούνται για να απορροφήσουν εξασθενές χρώμιο από μολυσμένα εδάφη στο Ιράν. «Δεν λέω ότι τα καρότα που καλλιεργούνται στην περιοχή είναι σώνει και καλά μολυσμένα, όμως δεν μπορούμε να πούμε τίποτα μέχρι να γίνουν από την Πολιτεία οι απαραίτητοι έλεγχοι», συμπληρώνει ο χημικός.

Απαραίτητες οι έρευνες

«Συνήθως, όταν το εξασθενές χρώμιο έρχεται σε επαφή με αναγωγικές ουσίες εδαφών μεταπίπτει στο σχετικά “άκακο” τρισθενές. Αυτό ισχύει στην περίπτωση που δεν έχουμε πολύ οξυγόνο κατά τη χημική διεργασία. Υπάρχουν όμως και συνθήκες στις οποίες το εξασθενές χρώμιο σταθεροποιείται. Ωστόσο δεν έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές μελέτες για να γνωρίζουμε πώς ακριβώς συμπεριφέρεται η καρκινογόνος ουσία κατά την επαφή της με τις καλλιέργειες.

Για αυτό τον λόγο θεωρώ ότι πρέπει οπωσδήποτε να γίνουν έρευνες», επισημαίνει ο λέκτορας του Εργαστηρίου Αναλυτικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Σ. Θωμαΐδης. Αναφέρει δε ότι κατά τις διεθνείς πρακτικές τα φυτά που χρησιμοποιούνται στη φυτοεξυγίανση εδαφών από εξασθενές χρώμιο πρέπει να καταστρέφονται μετά τη διαδικασία απορρύπανσης αφού έχουν απορροφήσει μεγάλο μέρος των τοξικών ουσιών.

Όπως επισημαίνει ο κ. Θανάσης Παντελόγλου, το πρόβλημα με τα εδάφη της ευρύτερης περιοχής των Οινοφύτων είναι πως δεν έχουν αναγωγικές ιδιότητες, γεγονός που καθιστά πιθανή τη σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων εξασθενούς χρωμίου στις καλλιεργούμενες εκτάσεις καθώς η άρδευσή τους γίνεται με μολυσμένο νερό. «Το χώμα εδώ είναι από ψαμμίτες και ασβεστόλιθους και έχει βάθος περίπου 30 εκατοστά. Είναι φτωχό σε οργανικά, ενώ η ηλιοφάνεια και η υγρασία ενισχύουν τη σταθεροποίηση του εξασθενούς χρωμίου.

Από αναλύσεις του Μπενακείου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου έχει βρεθεί ότι υπάρχουν και οξείδια του μαγγανίου, τα οποία εμπλουτίζουν το εξασθενές χρώμιο», λέει. «Προς το παρόν δεν έχουμε κάποια ενημέρωση ούτε από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ούτε από κάποιον άλλο αρμόδιο φορέα σχετικά με μετρήσεις για εξασθενές χρώμιο σε αγροτικά προϊόντα της περιοχής», αναφέρει ο δημοτικός σύμβουλος Οινοφύτων κ. Μιχάλης Γιαλούρης.

Επειγόντως μέτρα

Σύμφωνα πάντως με ανακοίνωση της Εταιρείας Ελλήνων Χημικών, πρέπει επειγόντως να ληφθούν μέτρα προστασίας στη χρήση νερού με εξασθενές χρώμιο στην αγροτική παραγωγή. «Πρέπει άμεσα να διερευνηθούν οι φυτοτοξικές επιδράσεις του χρωμίου με διερευνητικές μετρήσεις στο έδαφος των καλλιεργειών», αναφερόταν στην ανακοίνωση.

Πηγή:Τα Νέα