Tuesday, November 4, 2008

Διεθνές Έτος Πατάτας

Στις αμερικανικές ηπείρους υπάρχουν 200 είδη πατάτας. Η καλλιέργεια του Solanum tuberosum ξεκινάει στα υψίπεδα των Άνδεων, πριν 8.000 χρόνια. Από τα 200 είδη, καλλιεργούνται στις Άνδεις τα επτά - συνολικά 5.000 ποικιλίες.

Οι Incas, αλλά και οι κουλτούρες που προηγήθηκαν όπως οι Huari και οι Tiahuanacu, είχαν αναπτύξει εκλεπτυσμένες τεχνικές καλλιέργειες της πατάτας, προσαρμοσμένες στην τοπογραφία της γης (υψόμετρο, μεγάλες κλίσεις, προσανατολισμός), και στην ποικιλία του μικροκλίματος που δημιουργεί το εδαφικό ανάγλυφο. Έτσι, όταν οι Ισπανοί κατέκτησαν τη γη των Άνδεων, συνάντησαν εκεί το πιο σύνθετο σύστημα καλλιέργειας στον κόσμο, για ’κείνα τα χρόνια. Το σύστημα παρήγαγε πατάτες διαφόρων χρωμάτων (μπλε, κίτρινες, πορτοκαλί, ροζ και κόκκινες), σχημάτων, υφής και γεύσης.

Η πατάτα είναι πλούσια σε υδατάνθρακες και βιταμίνες B και C. Επειδή δεν περιέχει βιταμίνη Α (και σχετικά λίγη πρωτεΐνη) είναι καλό η κατανάλωσή της να συνοδεύεται από γάλα – γι’ αυτόν το λόγο πρέπει να τρωμε πουρέ.

Ο Φρειδερίκος ο Μέγας και η Μεγάλη Αικατερίνη υποχρέωσαν τους αγρότες στην επικράτειά τους να καλλιεργήσουν πατάτες. Οι Γάλλοι, πάντα πιο εκλεπτυσμένοι, πλάνεψαν τους δικούς τους αγρότες: η Μαρία Αντουανέτα άρχισε να φοράει άνθη πατατιάς στα μαλλιά της, ενώ ο Λουδοβίκος ο XVI είπε στους κηπουρούς του να φυτέψουν πατάτες στους κήπους του, να τις φυλάνε την ημέρα αλλά να το σκάνε με ελαφρά πηδηματάκια το βράδυ. Οι ζηλόφθονοι, καχύποπτοι χωριάτες έκλεψαν τις πατάτες του Λουδοβίκου νυχτιάτικα.

Κάτι ανάλογο έχω ακούσει και για τον Καποδίστρια, σχετικά με την εισαγωγή της πατάτας στην Ελλάδα. Τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται. Ή, και οι δύο ιστορίες σχετίζονται πιθανώς με αστικούς μύθους.

Οι Ιρλανδοί ήταν πολύ πιο δεκτικοί από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους στην εισαγωγή της πατάτας - το υγρό κλίμα της χώρας ευνοούσε την καλλιέργειά της, αντίθετα μ’ αυτήν των δημητριακών (δίχως τον κόπο που απαιτούσε η καλλιέργεια των δεύτερων). Έτσι η πατάτα (μαζί με το γάλα) έκανε το θαύμα της στην Ιρλανδία.

Όταν στην Βρετανία, το 1794, υπήρξαν προβλήματα με τη συγκομιδή πολλοί υποστήριξαν να υιοθετηθεί εκεί, όπως στην Ιρλανδία, η καλλιέργεια της πατάτας. Ο δημοσιογράφος William Cobbett που ταξίδεψε στην ιρλανδική εξοχή δεν εντυπωσιάστηκε. Περιέγραψε εξάρτηση από την πατάτα και ζωή των ιρλανδών αγροτών, σε επίπεδο απλής επιβίωσης. Απλή επιβίωση που μέσα σ’ ένα αιώνα είχε ανεβάσει τον πληθυσμό της χώρας από τα 3 στα 8 εκατομμύρια.

Κακό αυτό.

Δεν ξέρω αν έχει γραφτεί κάποιο όμορφο ποίημα για τις πατάτες. Ξέρω όμως ότι ένας από τους αγαπημένους μου πίνακες, που με τρόμαζε μικρός όταν τον έβλεπα στο βιβλίο για τη ζωγραφική της μητέρας μου, ήταν οι "Πατατοφάγοι" του Van Gogh (1885).

Ο Cobbett είχε δίκιο. Το καλοκαίρι του 1845 οι πατάτες στην Ιρλανδία άρχιζαν να σαπίζουν, εξαιτίας ενός μύκητα, τους σπόρους του οποίου μετάφερε παντού ο άνεμος. Από τις κύριες αιτίες της ζημιάς ήταν το γεγονός ότι ο πολλαπλασιασμός της πατάτας γινόταν – και γίνεται - αποκλειστικά με αγενή τρόπο, μέσω των κονδύλων της: το σύνολο της μονοκαλλιέργειας της πατάτας στην Ιρλανδία βασιζόταν σε κλώνους με τον ίδιο – καθόλου - βαθμό αντοχής στον μύκητα Phytophthora infestans.

1.000.000 Ιρλανδοί πέθαναν εκείνα τα χρόνια από την πείνα.

Οι Ιρλανδοί δεν ήταν τόσο έξυπνοι όσο οι Incas, ή μάλλον δεν είχαν την χιλιάδων χρόνων εμπειρία τους.

Η εταιρεία Monsanto προώθησε το 1995 την μεταλλαγμένη ποικιλία πατάτας New Leaf, η οποία παράγει το δικό της εντομοκτόνο, μέσω ενός γονιδίου από ένα βακτηρίδιο (Bacillus thuringiensis) που βρίσκεται στο χώμα.

Παρατσούκλι της τηγανητής New Leaf: frankenfry.

Η χθεσινή έκδοση της International Herald Tribune είχε πρωτοσέλιδο άρθρο σχετικά με την προώθηση της πατάτας ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης, ως υποκατάστατο των ακριβών στην παραγωγή δημητριακών. Σύμφωνα με το άρθρο, η κατανάλωση της πατάτας αυξάνεται στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου γίνεται ολοένα πιο σημαντικό πόρος σίτισης, απασχόλησης και εισοδήματος.

Τέλος, το σημαντικότερο: το 2008 έχει κηρυχθεί Διεθνές Έτος Πατάτας.

(Πληροφορίες: The
Botany of Desire του Michael Pollan)

(wikimedia)

Labels:

15 Comments:

Blogger phlou...flis said...

καλές αυτές οι πατάτες, κάκιστες τα ...πατατάκια, αλλά με τις άλλες τις "πατάτες" στην καθημερινή ζωή, τι γίνεται;

November 4, 2008 at 11:21 AM  
Anonymous Anonymous said...

Οι καθηγητάδες ΞΕΡΟΥΝ ότι οι υδατάνθρακες είναι συμφορά:
Absolute Scientific Proof Carbohydrates Are Pathogenic:
http://www.biblelife.org/carbs.htm
Γι΄αυτό σκότωσαν και σκοτώνουν όσους έχουν εξάρτηση από αυτούς...

November 5, 2008 at 12:53 AM  
Anonymous Anonymous said...

αγαπημενητροφη και ευλογημενη. Οτι διδει η φυση καλο ειναι, οτι παραποιει ο ανθρωπος...θελει προσοχη...

November 5, 2008 at 2:06 AM  
Blogger ΦΑΝΤΙ said...

Ενα δεν κατάλαβα η πατάτα που προωθείται για λύση της επισιτιστικής κρίσης είναι η βιολογική ή η πατάτα της Mosando ;;;; Ε;;;;;

Εαν μπορεί ο αρθογράφος καλό είναι να το διευκρινήσει ...

November 5, 2008 at 1:32 PM  
Blogger xomeritis said...

mirage διάβασε το IYP road map. Είναι μακρύς ο δρόμος...

November 6, 2008 at 8:57 PM  
Anonymous Anonymous said...

μήπως θέλετε να το ποστάρετε και στο Φόρουμ του "χορτοφαγία-στάση ζωής;
xortofagia.blogspot.com, Θα το απολαύσουν!

November 7, 2008 at 5:02 AM  
Blogger xomeritis said...

Ανώνυμε 5:02. Ευχαρίστως να το ποστάρω, αλλά έλα που δεν είμαι χορτοφάγος :ο(

November 7, 2008 at 7:24 AM  
Blogger ΦΑΝΤΙ said...

Όχι και τόσο μακρύς -σίγουρα συγκεκριμένος:

http://www.potato2008.org/en/potato/biotechnology.html

και δεν πρέπει να χαιρόμαστε καθόλου γι αυτό .... "commercial varieties are expected to be released within the next few years.
"

November 7, 2008 at 10:01 AM  
Blogger xomeritis said...

Ακριβώς! (για τη λύση της βιολογικής πατάτας που ρωτήσατε ήταν η απάντησή μου για το μακρύ δρόμο).

November 7, 2008 at 11:17 PM  
Blogger ΦΑΝΤΙ said...

Δεν πρόκειται για βιο-λογική πατάτα ... πρόκειται για τεχνολογικό έκτρωμα, για μια Γεννετικώς Τροποποιημένη Τροφή (GMO), άλλο ένα παγκόσμιο πείραμα στα κεφάλια αθώων ανθρώπων, μια ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΟΧΙ οργανική τροφή) η οποία αποτελεί σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ενδιαφερόμενων εταιρειών ΑΓΟΡΑ της τάξης των 20 billion $ !!

Καλό είναι να μην παρασύρεστε απο το εξαιρετικό τους μάρκετινκγ και σε ένα επόμενο πόστ να μας εξηγήσετε τι ακριβώς κρύβεται πίσω από το μάρκετινκγ με τις .... "καρδούλες" ...

O "AFOVIA - HAPINESS" που κρύβετε να σου τα πεί ένα χεράκι ...!

November 8, 2008 at 7:02 AM  
Blogger xomeritis said...

Mirage όνομα και πράγμα. Ανεμόμυλους βλέπετε πάνω μου. Δεν παρασύρθηκα από κανέναν και δεν προπαγανδίζω τίποτα.

Αντίθετα, διαπιστώνω αδυναμία εκ μέρους σας να διακρίνετε σαρκασμό και λεπτή ειρωνία, που είναι ένα από τα χαρακτηριστικά μου (όπως και η φωτογραφία με την πατάτα - καρδούλα για παράδειγμα).

Αλλά αυτό δεν είναι δικό μου πρόβλημα. Εσείς μάλλον πρέπει να εξασκήσετε την αίσθησή του χιούμορ σας.

November 9, 2008 at 2:38 AM  
Anonymous Anonymous said...

Μιράζ,
όταν ο εφιαλτικός υπερπληθυσμός και το εθιστικό άμυλο (που κάνει τους γεωργούς δολοφόνους σαν τον Κάιν, υποκρινόμενους τους κλαψιάρηδες φιλάνθρωπους) αντιμετωπίζονται τόσο επιπόλαια, θα ακούμε πολλές ...πατάτες, και ας λέει, ίσως καλοπροαίρετα, ο Θωμάς ότι δεν προπαγανδίζει τίποτα και ας παρεξηγεί την κριτική (αφού δεν βλέπει τη συμφορά των Ιρλανδών)...
Τα ιερατεία ΞΕΡΟΥΝ ότι οι υδατάνθρακες είναι συμφορά :
Absolute Scientific Proof Carbohydrates Are Pathogenic:
http://www.biblelife.org/carbs.htm.
Παραβλέποντας το μάλλον άλλοθι- θρησκευτικό μέρος της προηγούμενης σελίδας, θα εκπλαγείτε από το πώς συντονίζουν ΟΛΑ τα ψέματά τους για να παρατείνουν τη μοχθηρία τους, αφού δεν ξέρουν πώς να τη θεραπεύσουν...
Παρεμποδίζουν πάντα το δημόσιο διάλογο που μπορεί να τους συνεφέρει!

November 10, 2008 at 6:28 AM  
Blogger xomeritis said...

Ανώνυμε 6.28, you preaching (στην κυριολεξία)at the choir. Είμαι κρεατοφάγος.

November 11, 2008 at 12:00 AM  
Anonymous Anonymous said...

Ένας λόγος παραπάνω, Θωμά, για να πάρεις θέση στο πρόβλημα του υπερπληθυσμού, που συνεχίζουν να διογκώνουν οι φυτοφαγικές διαταγές διάφορων ανισόρροπων, ανεξαρτήτως διατροφικών συνηθειών, μόνο και μόνο για να μας βλέπουν να αλληλοσφαζόμαστε.
Οι επιθετικοί χορτοφάγοι επαίρονται ότι αδιαφορούν για οτιδήποτε έξω από το διαγνωσμένο κόλλημά τους. Και ...απαιτούν φυτοποίηση, όταν υπονομεύουν εγκληματικά αυτούς που φυλάνε τα σύνορα...
Τουλάχιστο ας ετοιμάζουμε τα παιδιά να αμυνθούν στον κανιβαλισμό που αυξάνεται ραγδαία από την Ασία...
Μήπως κανείς χορτοφάγος Κάιν μπει μπροστά να σταματήσει τους 1.000 πεινασμένους τη μέρα που μας στέλνουν οι γκουρούδες κι οι μουλάδες τους;

November 11, 2008 at 5:03 AM  
Blogger xomeritis said...

Ανώνυμε:

This is the way the world ends
This is the way the world ends
This is the way the world ends
Not with a bang but a whimper.

(T.S. Eliot)

November 11, 2008 at 11:53 PM  

Post a Comment

Subscribe to Post Comments [Atom]

<< Home